Ως greenwashing νοείται η “ψευδεπίγραφη οικολογική πολιτική”, ήτοι μια στρατηγική με καθαρά διαφημιστικούς ή κερδοσκοπικούς σκοπούς, την οποία εφαρμόζουν εταιρείες και επιχειρήσεις με μόνο σκοπό να φανούν φιλικές προς το περιβάλλον, όταν, αντιθέτως, οι δραστηριότητες που ασκούν δεν είναι καθόλου φιλικές και μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον. Ο, αγγλικής προέλευσης, νεολογισμός είναι ένα σύνθετο των λέξεων green (πράσινο) και washing (πλένω) και προέρχεται από το ρήμα to whitewash, που σημαίνει ασπρίζω. Αυτός είναι ο λόγος που χρησιμοποιείται για να εκφράσει την ιδέα της απόκρυψης και της συγκάλυψης μιας πραγματικότητας, προκειμένου να σχηματίζεται διαφορετική εντύπωση.
Ο όρος έχει γίνει δημοφιλής τα τελευταία χρόνια χάρη στο αυξημένο ενδιαφέρον για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τη συνεπακόλουθη ολοένα εντεινόμενη προσπάθεια των επιχειρήσεων να φανούν φιλικές προς το περιβάλλον.
Παράλληλα με τη συνεχή και προηγμένη έρευνα για καινοτόμα, “φιλικά προς το περιβάλλον” και βιώσιμα προϊόντα με τρόπο απτό και μετρήσιμο, το φαινόμενο του greenwashing ανέδειξε μια πολύ διαφορετική πραγματικότητα που αποσκοπεί στην εκμετάλλευση του αυξανόμενου ενδιαφέροντος των καταναλωτών για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αγορών τους, προβάλλοντας ως eco-friendly προϊόντα τα οποία δεν είναι καθόλου οικολογικά. Είναι συνεπώς μια μέθοδος εκμετάλλευσης της μόδας για βιωσιμότητα, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις.
Πρόκειται από κάθε άποψη για μια επίπλαστη και παραπλανητική προβολή που πρέπει να αναγνωρίζεται, προκειμένου κάθε καταναλωτής να μπορεί να επιλέγει ελεύθερα και με πλήρη συνείδηση.
Πώς μπορούμε ωστόσο να αναγνωρίζουμε το greenwashing;
Ακολουθούν ορισμένες απλές οδηγίες!
- Προσοχή στις πολύ γενικόλογες πληροφορίες, χωρίς σαφείς αναφορές και αποδείξιμα στοιχεία. Εάν ένα προϊόν ή μια συσκευασία χαρακτηρίζεται από την εταιρεία παραγωγής ως “bio, eco-friendly, βιώσιμο, green”, για να αναφέρουμε ορισμένους από τους πλέον διαδεδομένους όρους, αυτό πρέπει να αποδεικνύεται με διαφάνεια και με επίσημες ειδικές πιστοποιήσεις.
- Μην ξεχνάτε ότι κάθε υλικό έχει έναν ολόκληρο κύκλο ζωής που ξεκινά από την παραγωγή και καταλήγει στη διάθεσή του. Δεν αρκεί συνεπώς να χαρακτηρίζεται απλώς ως “green”: τι σημαίνει αυτό; Από ποια άποψη; Μπορούμε να παραβλέψουμε τη μεταφορά του; Μπορούμε επίσης να υποτιμήσουμε τον τρόπο διάθεσής του, όταν πάψουμε να το χρησιμοποιούμε; Ασφαλώς όχι! Είναι μερικά από τα ερωτήματα που πρέπει να μας απασχολούν ως καταναλωτές. Να γιατί, όταν ακούμε για 100% “βιώσιμα” προϊόντα, πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή και να αναζητάμε κάποιες επιπλέον απαντήσεις.
- Όταν έχουμε μπροστά μας ένα νέο προϊόν, να διαβάζουμε με μεγαλύτερη προσοχή τις πληροφορίες και τις ετικέτες του. Όταν υπάρχουν ειδικές πιστοποιήσεις ή λογότυπα που βεβαιώνουν τη βιωσιμότητά του, να προσπαθούμε να καταλάβουμε αν αληθεύουν ή να κάνουμε ένα επιπλέον βήμα ζητώντας απευθείας από τις εταιρείες παραγωγής περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις πραγματικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων που αγοράζουμε. Χρήσιμες πληροφορίες μπορούμε να πάρουμε και από το site.
Και η ανακύκλωση;
Η ανακύκλωση των υλικών, ιδίως των πλαστικών, αποτελεί την αιχμή του δόρατος των πρόσφατων περιβαλλοντικών στρατηγικών των εταιρειών. Όσοι παρακολουθούν το πρόγραμμα Are you R, γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η ανακύκλωση των πλαστικών και τα πραγματικά οφέλη της για το περιβάλλον. Πρέπει να γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι οι πληροφορίες για την ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων που αγοράζουμε δεν είναι πάντοτε απόλυτα αληθινές.
Ένα παράδειγμα.
Όταν αγοράζουμε μια συσκευασία που δηλώνει ένα ποσοστό ανακυκλωσιμότητας, πρέπει να αναρωτιόμαστε πόσο πραγματικά εφικτή και ρεαλιστική είναι. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε τα ποικίλα πλαστικά υλικά, τον βαθμό ανακυκλωσιμότητας κάθε υλικού και τον τρόπο ανακύκλωσής του.
Για παράδειγμα, είναι αλήθεια ότι το PET είναι ένα πλαστικό υλικό που μπορεί να ανακυκλωθεί κατά 100%, όπως αποδεικνύουν τα πολυάριθμα προγράμματα “bottle-to-bottle” που επιτρέπουν την πλήρη ανακύκλωση φιαλών νερού ή ποτών. Αν όμως η φιάλη από PET που αγοράζουμε δεν περιέχει ποτά, αλλά υγρά απορρυπαντικά ή σαμπουάν; Τα πράγματα αλλάζουν! Πράγματι, το περιεχόμενο αυτών των φιαλών καθιστά ακατάλληλα τα ανακυκλωμένα υλικά για επαφή με τρόφιμα*. Πρόκειται για ένα σημαντικό στοιχείο που πολλοί καταναλωτές αγνοούν.
Φυσικά, ελπίζουμε με την πάροδο του χρόνου τα παραδείγματα greenwashing να μειωθούν και να αυξηθούν οι ευσυνείδητες εταιρείες που δηλώνουν με διαφάνεια τον βαθμό της βιωσιμότητας και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων που παράγουν για το καλό του περιβάλλοντος και τον σεβασμό των καταναλωτών.
Εν τω μεταξύ, πρέπει να είμαστε καλά ενημερωμένοι καταναλωτές που δεν αρκούνται μόνο στα επιφανειακά στοιχεία, αλλά έχουν πλήρη συνείδηση για αυτό που αγοράζουν, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό.
Εμείς θα συνεχίσουμε την εξέταση αυτού του προβλήματος που είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ: μείνετε μαζί μας!
*Πηγή: www.petrecycling.ch